<IMG SRC="/pmm/gfx/logobalk.gif" WIDTH=649 HEIGHT=64 usemap="#logo" BORDER=0>
Reportage: gezichten van Iran U kunt nu onder artikelen direct reageren. Onderaan ieder artikel staat de link 'Reageer' waarna u uw reactie kan ingeven. Wat wordt het, I-mode, XDA of toch Blackberry?








Meer vacatures Stepstone
Meer vacatures Jobtrack
Column: Testimonium Paupertatis

Door Hendrik Rood

De laatste weken circuleren in mijn kennissenkring weer allerlei concept-verkiezingsprogramma's. Veelal betreft het een verzoek van een partijganger of ze even naar de ICT c.q. Internet paragraaf willen kijken en er commentaar op willen geven. Dit levert het hilarische effect op dat diverse partijen bij dezelfde 'experts' voor commentaar langskomen.

Wat opvalt is dat bij één van de partijen een paragraaf was geschreven over het verglazen van Nederland. Het stuk circuleerde, begeleid door de opmerking dat die paragraaf er wel uit zou gaan, de partijbonzen waren niet zo gecharmeerd van die nadruk op verglazing. Het stond toch nog lang niet vast welke technologie de toekomst heeft...

Kijk, als je een politiek leider bent, begrijp ik dat je een opdracht delegeert aan een subcommissie van Internet of ICT-experts om een concept-programma te schrijven. Je kunt niet voor alles tijd vrijmaken. Dat je daarna hun opinie over de noodzaak van verglazing gaat tegenspreken is echter bevreemdend. Als je het zelf beter weet dan delegeer je geen brede opdracht naar je partij-experts, om ze later af te vallen.

Ik vermoed dat deze politici bang waren voor verglazing volgens de Methode de Hond, d.w.z. de overheid moet met de snelheid van het licht alles betalen en de IT-ondernemers krijgen als kado een goedkope digitale scheurbaan. Veel politici was niet geheel duidelijk dat Maurice de Hond in 1995 een visionair maar volslagen onrealistisch plan voor de korte termijn neerlegde.

Voor het rechttoe-rechtaan verglazen van 8 miljoen woningen en bedrijfspanden zijn namelijk 16 miljoen telecommunicatielasers nodig. In het jaar 1994 werden er in Nederland ongeveer 1600 telecommunicatielasers geïnstalleerd. De Hond's visie op dat moment uitvoeren betekende dus dat men op regeringskosten enkele malen de toenmalige totale wereldmarktproductie aan telecommunicatielasers moest gaan opkopen! Voor de miljoenen kilometers glasvezel vereist om de huizen in Nederland te verglazen gold in 1995 een vergelijkbaar verhaal. Dan kan iedere zakenman je vertellen dat je als inkoper bij het stellen van zo'n vraag een poot wordt uitgedraaid.

Gelukkig leven we volgend jaar in 2002. Er worden nu meer dan 100 keer zoveel telecommunicatielasers geproduceerd als in 1995. De meeste lasers worden vooral toegepast in computernetwerk-apparatuur op bedrijfsnetten. Die lasers worden nu geschikt voor het overbruggen van enkele tientallen kilometers glasvezel. Ook de glasvezelproductie is sinds 1995 jaarlijks met zo'n 20% gegroeid. Met enig slim graafwerk en een verstandig ontwerp van netwerken kan deze ontwikkeling de komende jaren wel op gang worden gebracht zonder de productiezijde te forceren. Daarbij moeten we niet te naïef zijn. Grootschalige uitrol van glasvezel is iets voor de tweede helft van de decade. Maar alle politieke wissels worden wel in de periode 2002-2006 gezet.

Methode de Hond is ook niet de manier zoals 125 jaar geleden in Nederland de telefoonnetten zijn geïntroduceerd. Zo'n terugblik op de historie is uiterst nuttig, want Nederland had niet van begin af aan een lokaal telefoonmonopolie. Er zijn vele andere politieke en institutionele constellaties denkbaar. Die staan naast het staatsverstrekkingsmodel van de Hond, waaronder hij de verglazing wilde laten plaatsvinden.

Het lijkt er veel op - afgaand op wat er tot nu toe circuleert - dat net als bij de verkiezingen voor 1998 er een stuk over ICT en Internet in het programma moet komen, want dat onderwerp is zo belangrijk! Maar in zo'n stuk mag blijkbaar uit niet meer dan hoogdravende bolle zinnen bestaan zonder concreet te worden. Daardoor blijven ze tot nu toe vooral een herhaling van de programma's uit 1997. Dat is een Testimonium Paupertatis.

Iemand legde mij licht sarcastisch uit dat politieke programma's niet worden gelezen, behalve door de concurrerende partijen, die er munitie in zoeken om de andere partij tijdens de campagne mee om de oren te slaan. Dus a.u.b. niet concreet worden.

Ik heb echter de sterke indruk dat de meeste partijen nog steeds niet in staat zijn het onderwerp ICT en Internet politiek concreet te maken. In de rest van de column maar eens een paar hints voor concrete politieke vraagstukken op het terrein van Internet en Telecommunicatie.

1. Verglazing van de lokale netten:

In de periode 2002 - 2006 dienen de cruciale beleidsbeslissingen te worden genomen over zo'n 20 miljard reëele investeringen in een nieuwe infrastructuur. Daarbij zullen vrijwel alle straten in Nederland open gaan. Dat gaat de burger dus goed merken! Er komt zeker overlast van, vraag dat maar aan Amsterdammers. De huidige Telecommunicatiewet is op dat terrein duidelijk onafgerond en zal de komende jaren op het punt van graafrechten en coördinatie herzien moeten worden.

De Telecommunicatiewet denkt namelijk zeer sterk in de termen van "operators", de aanbodzijde, die investeert. Alternatieve opties zijn niet in wetgeving uitgewerkt zoals: burgers die gezamenlijk de vraag in een straat of appartementsgebouw bundelen en zelf een glasvezelnet aan (laten) leggen, woningbouwverenigingen die voor hun huurders inkopen en projectontwikkelaars, die verglazing terugverdienen uit de verhoogde verkoopwaarde van hun panden. Tenslotte zijn er al lokale overheden die een verglazingsinitiatief nemen, omdat de markt niet naar hun woonwijken toekomt. Vind een politieke partij dat dit soort nieuwe toetreders in de Telecommunicatiewetgeving blijvend moeten worden gehinderd?

2. Radiostraling:

Met de regelmaat lopen er angstige burgers rond omdat je veel elektromagnetische straling niet kan zien of voelen. Begin '97 was ik op zoek naar wetgeving over emissienormen voor straalverbindingen (microgolven). Magnetron-ovens werken ook op die frequenties (met zeer forse vermogens). Er is dus evident een grenswaarde en enige voorzorgsmaatregelen bij grotere vermogens zijn wel degelijk op zijn plaats.

Het vinden van wetgeving liep echter uit op een rondje van het kastje naar de muur bellen binnen het Ministerie van Volksgezondheid en van VROM. Deze wetgeving is er niet; de Hinderwet gaat alleen over stank, gassen en chemicaliën, geluidsoverlast en harde (nucleaire) straling. De overheid zal zelf het onderzoek moeten financieren naar de vraag welke radiostralingsdosis bij welke frequentie schadelijk is. Dit kan de markt niet voor haar doen. Omdat van elk wetenschappelijk onderzoek dat (deels) door de industrie wordt betaald de resultaten in twijfel zullen worden getrokken.

Lucas Reijnders weet ook op dit terrein herhaaldelijk de media te halen door het voorzorgsprincipe aan te roepen. Dit doet hij altijd, wanneer hij ergens in de literatuur een studie heeft opgeduikeld, die een schadelijk effect beweert te zien. Dit veelal ondanks dat 99 andere studies het tegenovergestelde beweren. Één studie is voor Reijnders afdoende om het voorzorgsprincipe te activeren.

Wees als politieke partij eens verstandig en kakel de man niet in de Tweede Kamer na. Concludeer dat deze hoogleraar zijn werk moet gaan doen: d.w.z. professor Reijnders moet onderzoek gaan verrichten. Bijv. door de studies die elkaar tegenspreken keurig wetenschappelijk over te doen (te dupliceren) en dan uit te vinden wat werkelijk waar is. Gun die man daarvoor ook een afdoende budget om promovendi en/of onderzoekers aan te trekken en apparatuur te kopen. Dit is uiterst maatschappelijk relevant en beleidsondersteunend onderzoek. Stop echter met het aanvragen van studies die alleen maar de al aanwezige literatuur overschrijven en nabauwen. Financier zo'n pakket onderzoek bijvoorbeeld eens uit de 5,7 miljard gulden veilingopbrengsten die de overheid vorig jaar aan de markt heeft onttrokken. En herzie daarna de Hinderwet.

3. Antennebeleid

De Tweeede Kamer heeft recent weer een rondje gediscussieerd over de plaatsing van GSM-antennes en de binnenkort te monteren UMTS-antennes. Dit is geen nieuwe discussie, massaal werk op daken is sowieso geen fraai gezicht. Rond 1900 waren er enorme dradenbossen door de lucht tussen dakstellingen van de Gemeentetelephoon. In de jaren zeventig hadden we de beruchte meters hoge Duitsland TV-antennes, waarvoor ettelijke burgers tijdens storing van hun dak te pletter vielen.

De overheid heeft nu echter de baten van de mobiele communicatie bij de centrale overheid gelegd (via veilopbrengsten), terwijl de overlast van het bouwen van de antenne-installaties op gemeentelijk niveau is gebracht. Waarom vallen de mobiele frequentiebaten van de veilingen niet (grotendeels) toe aan de gemeenten?

Bijv. hoe meer antenneopstelpunten des te groter de rijksvergoeding. Bijkomend voordeel is bovendien dat er dan eindelijk effectief op micro-cellen kan worden overgestapt, die hebben een veel lager zendniveau en vallen veel minder op. Voor de technische leek: net als een steen in een vijver neemt de intensiteit van een zender in cirkels kwadratisch af met de straal.

Halvering van de straal die een mast mag bedienen betekent ook direct een reductie van het zendvermogen tot een kwart! Kortom de overheid kan veel meer beleid voeren en bediscussieren op dit terrein dan tot nu toe wordt gedaan. Dit kost inderdaad fors geld en inspanning, maar geen 5,7 miljard gulden. Het wordt echter tijd voor echte beleidskeuzes met consequenties.

4. Domeinnamenwet:

De staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat heeft recent aangekondigd wetgeving te gaan indienen over Domeinnamen. Internet en domeinnamen zijn in de Nederlandse maatschappij gearriveerd door burgerinitiatieven en opereren daardoor in het private domein. Domeinnamen hebben daardoor mede in Nederland een privaat vermogensrecht karakter verkregen.

Het is de ultieme privatisering, namelijk rechtstreeks aan alle soorten maatschappelijke organisaties (en hopelijk binnenkort ook aan de burger: vort SIDN). De SIDN koerst zelf steeds meer aan op een lijdelijke rol bij registraties, vergelijkbaar met het Kadaster. Zo'n 1000 ISP's, reclamebureaus, advocatenkantoren en merkenrechtadviseurs spelen als deelnemer van SIDN voor domeinnaam-notaris.

Domeinnamen zijn exclusief en het eerste intellectueel eigendomsgoed dat zonder wettelijke maatregelen verhandelbaar is. Dit wordt door rechters de facto ook erkend. Zo worden er bij disputen beslagen gelegd op domeinnamen om snelle doorverkoop te blokkeren. Domeinnamen vertonen economisch alle trekken van echte "assets".

Het domeinnaambezit lijkt op grondbezit en de domeinnaammarkt op een vastgoedmarkt. Fenomenen als "speculatie", "leegstand" en "onteigening" t.b.v. het algemeen belang kennen we maar al te goed in de vastgoedwereld. Daar zijn vroeger kabinetten over gevallen, maar er bestaat ook wetgeving voor die een rem op maatschappelijk ongewenst gedrag zet!

De regering kondigt aan dat men er over denkt een handelsverbod in te stellen (of dat handhaafbaar is, is een tweede). Hiermee bestaat er een majeure kans dat in één wetgevende pennestreek privaat eigendom genationaliseerd wordt. Omdat dan domeinnamen niet meer mogen worden overgedragen en een vergunning van de Staat worden. Of dit medicijn tegen domeinnaamspeculatie beter is dan de te bestrijden kwaal en er geen alternatieven zijn dient grondig te worden onderzocht.

Een standpunt over de geplande Domeinnaamwet lijkt me bij uitstek een politiek vraagstuk. Het gaat hier om keuzes tussen wijzen van reguleren via: "Privaat bezit en verhandelbare markt", "maatschappelijk middenveld, overheid op afstand", "ontrekken aan de markt en staatsdomeinnaam verstrekking, volledig overhevelen naar de overheid".

5. Frequentiebeheer en frequentiemarkt:

Ook frequenties en de markt voor frequenties vertonen een sterk vastgoedkarakter. Frequenties zijn sinds de jaren twintig van vorige eeuw zeer stremg gereguleerd. Behalve een groep uiterst conservatieve Amerikaanse denktanks, die volledige privatisering van het spectrum bepleiten, is er geen publieke discussie over de overheidsrol als bezitter van het spectrum.

Echter, sinds enkele jaren maakt de overheid het bezit van spectrum te gelde. Daarbij treed de overheid op als een capaciteitsverstrekkende monopolist. En in het bijzonder een monopolist die de beschikbaarheid van frequenties bewust beperkt. Hierdoor is de bizarre situatie ontstaan dat het spectrum lijkt op een Kalverstraat met peperdure percelen tussen leegstand en verkrotte panden (gedateerde technische toepassingen).

Zolang je geen radicale privatisering voorstaat en als overheid bewust wil meesturen is het nodig en noodzakelijk om te denken over uitfasering en herindeling. D.w.z. dat de overheid partijen gaat uitkopen met oude technieken (bijv. straalverbindingen) en het spectrum op een veiling aanbiedt aan nieuwe partijen (bijv. mobiele operators of exploitantnen van Wireless LAN's).

Wordt er te weinig geboden op die veiling om de oude troep op te ruimen en doorlopende rechten af te kopen, dan gaat de verkoop niet door en is de economische bodemprijs bepaald. Op deze wijze creëer je een echte spectrummarkt en blijkt opeens dat er veel meer spectrum beschikbaar is. Ook zullen dan belangrijke spectrum verspillende overheidsorganen als Defensie zich achter de oren gaan krabben of en het niet voordeliger is met hun systemen te verkassen naar andere frequentiebanden.

Bij uitstek politiek

Het bovenstaande zijn slechts een paar voorbeelden van veel concretere politiek over zaken die Internet en Telecommunicatie raken. Er zijn veel nieuwe eigendoms en inrichtingsvraagstukken verbonden aan Internet en de nieuwe telecommunicatietechniek die bij uitstek politiek van aard zijn.

Het zijn tegenwoordig ook vraagstukken waarmee waarden van miljarden guldens zijn gemoeid die veel vaker de burger rechtstreeks raken. Een fors aantal aanbieders zit nu echter financieel aan de grond, terwijl aan een groot deel van de echte vraag niet voldaan wordt.

Het lijkt er nu op dat er net als 7 jaar geleden met De Digitale Stad in Amsterdam een nieuwe vorm van publieke Grass Roots Wireless LAN's in de wereld ontstaat. Daarmee bezorgen burgers zichzelf het mobiele Internet.

Ook nu blijkt de markt nog niet bereid c.q. financieel in staat om aan de echte vraag naar mobiel Internet van de burger te voldoen. Het is volslagen onduidelijk of politieke partijen deze burgerinitiatieven willen ondersteunen of weer ouderwets aan de rem gaan hangen om hun eigen gevestigde belangen (lees: de duur verkochte frequenties etc.) te verdedigen.

Het speelkwartier voor de babbelende beleidswinkel is afgelopen sinds er met enorme geldbedragen in deze industrie wordt gesmeten. De verreikende economische invloed van de dotcom-crisis worden ook steeds zichtbaarder. Een politieke partij die zich net als in 1998 wederom beperkt tot vage beleidspraatjes over het belang van ICT zonder enige concrete issues in het programma politiek te adresseren geeft een brevet van onvermogen af!

* Hendrik Rood is ICT-consultant bij Stratix en een van de belangrijkste werkelijke internetdeskundigen in Nederland. Hij schreef deze column is op persoonlijke titel.

11:47 04 aug


  Jos Birken - Personal Hell-ectronics II
Lek in Microsoft VM 16:04 do
Verbeterde Linux-drivers Nvdia 14:49 do
'Traditionele' banner is doodverklaard 14:06 do
2003: spam haalt e-mail in 12:07 do
TheOpenCD komt met eerste oplage 11:03 do
Essent-internet via Gronings internetknooppunt 10:28 do
Nieuwe tegenvaller SonyEricsson 11:48 do
Problemen NTT met FOMA 10:48 do
Dutchtone met GPRS-diensten 12:00 wo
KPN vindt DoCoMo toch nog lief 10:14 wo
Nokia neer door goedkope mobieltjes 15:10 di
Telecombedrijven contra 0900-fraude  10:37 di
Onveiligheid door wachtwoordovervloed 12:32 do
Twentsche Kabel schrijft op telecom af 10:09 do
Priority sluit groot contract met borstvergroters  15:35 wo
Scheepbouwer favoriet kleine beleggers 09:38 di
Italiaanse staat dumpt telecomaandeel 15:37 ma
Fusie Logica/CMG mag van EC 13:46 ma
'Philips passeert Sony in Nederland' 15:55 do
Internetverkopen overtroeven winkelverkopen 10:40 do
MaxFoodmarket: laatste kans niet gehad 15:14 wo
Boeven hengelen naar eBay creditcards 14:49 wo
Duitse e-commerce stagneert 13:10 wo
Ook bemiddelingskosten bij Travelocity  15:14 di
Afgelopen week kregen we vrij heftige reacties op een artikel over een gebrekkige organisatie van een helpdesk. Wat zijn uw ervaringen?
Ik word altijd zo goed mogelijk geholpen
Het is nu eenmaal moeilijk met IT en telecom
Ze willen graag helpen, maar mogen te weinig
Ik merk vaak onverschilligheid/onwetendheid
Geen van deze antwoorden, want