<IMG SRC="/pmm/gfx/logobalk.gif" WIDTH=649 HEIGHT=64 usemap="#logo" BORDER=0>
Reportage: gezichten van Iran U kunt nu onder artikelen direct reageren. Onderaan ieder artikel staat de link 'Reageer' waarna u uw reactie kan ingeven. Wat wordt het, I-mode, XDA of toch Blackberry?








Meer vacatures Stepstone
Meer vacatures Jobtrack
Column: Eeuwig September

Door Hendrik Rood - Midden jaren negentig, toen Usenet nog één van de grote attracties was op het internet, was het duidelijk merkbaar: in september werd het ieder jaar aanzienlijk drukker op het internet. "Dan komen de Newbies het Net op", was de vaak geuitte verklaring. Hierbij wees men dan naar de verse lichting eerstejaarsstudenten die op hun universiteiten en colleges het internet ontdekten.

Na enkele maanden nam de drukte in postings weer af, behalve in de Usenet die hard-nieuwsgroepen zoals voor Nederland nl(net).misc. en soc.culture.netherlands. Daar hield de dagelijkse stroom posten nooit op en was het Eeuwig September.

De eenvoudige verklaring dat de studenten-newbies de oorzaak zijn van de jaarlijkse septembergolf, zou heden ten dage met een internet-penetratie van ruim 3 miljoen aansluitingen (minstens 1 keer per maand actief) niet meer op moeten gaan. Toch is zowel in 1998, 1999 als 2000 het internet extra snel in verkeer gegroeid vanaf midden augustus tot eind november.

Zo kreeg in september 1998 een deel van KPN's telefoonnet last van verhoogde blokkeringskansen, werd in september 1999 'gratis' internet aggressief vermarkt door Freeler, Myweb, 12move, NokNok etc.etc. en was de grote congestieklap door groeiversnelling in de herfst 2000 voor de kabelproviders.

Inderdaad het was ook dit jaar weer raak in september. Kijk bijvoorbeeld eens op de 'Yearly Graph' met daggemiddelden van de London INternet eXchange of de maandtotalen van de Amsterdam Internet eXchange (N.B. niet elke maand telt evenveel dagen).

Ik houdt al enkele jaren de verkeersgegevens van de Ams-IX bij. Genormeerd op 100 voor januari 1998 levert dat de figuur op van onderstaande grafiek.

Er is bijna een vertachtigvoudiging van het verkeer opgetreden tussen januari 1998 en september 2001. Met de groeimaanden oktober en november nog te gaan is een verhonderdvoudiging binnen vier jaar een realistische verwachting.

Mijn verwachting voor dit jaar was een nieuwe septembergolf door de grootschalige marktintroductie van de Flat Rate Internet Access over het telefoonnet (FRIACO). Buiten Euronet Internet en Wannadoo heb ik echter nog geen Flat Rate-annonce gezien. Hoewel de tamtam meldde dat meerdere ISP's in de zomermaanden proefdraaiden. We kregen daarentegen eind augustus eerst nog een consultatie van OPTA over het opheffen van de beperking tot alleen ISDN-abonnees van Flat Rate-internettoegang. De meeste ISP's lijken liever te wachten op het vrijgeven van flat rate voor analoge telefoonlijnen.

Dit jaar komt de groeiversnelling klaarblijkelijk van gebruikers die overstappen naar snellere kabelmodems, ADSL en her en der glasvezel naar (studenten)flats. Het totaalbeeld over de eerste helft van 2001 op de Ams-IX wijkt namelijk nauwelijks af van de eerste helft van 1999. Alleen rapporteerde KPN bij hun halfjaarcijfers nu een groei van 40% in internetverkeer over het vaste telefoonnet, terwijl dat in '99 nog zo'n 80% was.

Met 350 TB (Terabyte) inkomend verkeer in augustus 2000 en 379 TB in september 2000 ligt de jaar-op-jaar groei nog steeds op een factor 2,4. Uit de ietwat verouderde Monthly graph van de Ams-IX, die medio maart 2001 eindigt, valt te zien dat dit groeitempo niet bijzonder afwijkt van het voorgaande jaar.

Grappiger zijn andere ook al jaren te maken observaties: op de monthly graph van de Ams-IX is goed de voor Nederland karakteristieke Sinterklaasdip te zien. Duidelijk zichtbaar zijn ook de zowel in Nederland als Engeland optredende verkeersvermindering rond de decemberse feestdagen te zien (get a life ...) en de jaarlijkse groeivertraging in april (als de vogeltjes gaan fluiten, fluiten modems minder?)

Die verkeersterugval rond de feestdagen is opvallend voor de telecommunicatieindustrie. In Engeland geldt eerste kerstdag als de jaarlijkse piek in het telefoonverkeer, in Nederland staat 1 januari middernacht ook als jaarlijkse piek bekend. Op het internet is het dan juist erg rustig. Zouden Brabant en Limburg ook een carnavalsdip kennen met tegelijk een SMS-piek?

Het is duidelijk met deze statistieken dat een fors aantal investeerders en investeringsbankiers zich vanaf begin 1998 door John Sidgmore en Mike 'O Dell van UUnet het hoofd op hol hebben laten jagen. Deze twee directieleden van UUnet/Worldcom hadden het bij een verdubbeling van hun netwerk in 100 dagenover een verdubbeling van hun netwerk in bandbreedte-kilometers, wat iets anders is dan van hun verkeer. Dat laatste is echter wel de interpretatie van velen geweest.

De eerste twijfels kwamen in oktober 1998 na een artikel van Kerry Coffman en Andrew Odlyzko van AT&T Research. Op januari 1999 maakte Arpanet-veteraan Peter Sevcik, duidelijk dat het hier een mythe betrof. Douglas Galbi, senior economist van de Amerikaanse Federal Communications Commission, waar alle Amerikaanse carriers jaarlijks hun capaciteitsstatistieken moeten inleveren, constateert zelfs een lichte vertraging in de aanleg van glasvezelkilometers in de Verenigde Staten gedurende de tweede helft van de jaren negentig. Hoezo bandwidth boom?????

Begin 1999 heb ik in een onderzoek gevonden dat ook voor Nederland het verkeer van een internetter groeit met circa 100%. De gang van zaken komt goed overeen met de bevindingen van Coffman, Odlyzko, Sevcik en Galbi.

De hogere verkeers groei van op de Ams-IX en LINX komt voort uit een combinatie van toenemend verkeer per internetgebruiker en een oplopende marktpenetratie. Bovendien maakte Telegeography duidelijk dat Amsterdam en Londen een prominente positie innemen als knooppunt in de internationale datacommunicatienetwerken.

De strategische positie die Nederland nu inneemt trekt evident transit-verkeer aan en zorgt er onder andere voor dat Amsterdam nauwelijks meer onderdoet voor New York op het terrein van de wholesale-prijzen voor toegang tot de internet backbone. Dit belang van een groot knooppunt was overigens al in 1997 voorzien door Jaap van Till, Felipe Rodriquez en Erik Huizer.

Onverwachter was in 1997 de enorme golf van investeringen in telehousing en collocatie die ook werd aangetrokken bij zo'n groot internetknooppunt. Amsterdam is nu de vijfde stad ter wereld wat betreft neutrale collocatieruimte en nummer één als ook de operator gebonden collocatieruimtes worden meegeteld. Michael Porter heeft al in de jaren tachtig in zijn werk over concurrentievoordelen uitgelegd dat je alleen in leidende markten met sterke (lokale) concurrentie de voedingsbodem kweekt voor marktleiders als Interxion en KPNQwest. Count your blessings.

Nu de mythe van Sidgmore over de 1000% groei per jaar van de vraag is ontmaskerd, dreigen echter veel analisten weer naar de andere kant door te slaan in hun oordeel over internet- en telecommunicatiebedrijven. In mei 2001 publiceerde McKinsey en de bank J.P. Morgan een rapport over Bandwidth Glut kort nadat een analist van Merill Lynch dat in maart had gedaan. Die riep dat er maar 2,7% in gebruik was van de aangelegde glasvezelcapaciteit en jawel hoor, ook dat ongefundeerde getal gaat nu rondzingen.

Deze analisten-rapporten zijn ook naar Nederland doorgesijpeld. Dat bleek uit een stukje in de Volkskrant in juli waar onder de noemer Hollen of Stilstaan een Nederlandse analist de Amerikaanse analyse 1-op-1 overplantte. Dat hij in de vakpers de substantiële kritiek op deze Amerikaanse analisten-rapporten gemist, daar kan ik nog inkomen.

Het wordt echter vervelender als je als Nederlandse analist in de pers gaat vertellen dat Versatel 8 buizen heeft aangelegd, waarvan er maar één daadwerkelijk in gebruik is. Klaarblijkelijk lees je dan de kwartaalberichten niet van het bedrijf. Versatel heeft sinds begin 2000 al twee keer expliciet gemeld dat ze een buis in haar net aan een andere partij verkocht heeft en de inkomsten daarvan als een bijzondere bate opgevoerd.

IETF kopstuk Scott Bradner plaatste ook al enige kanttekeningen bij een artikel in de Wall Street Journal, dat de 2,7% uit het Merill Lynch-rapport eveneens een reuze betrouwbaar cijfer vond. Kort daarna, in juli ging de Amerikaanse telecom-consultant Telechoice vol in de tegenaanval, met de stelling dat er op slechts een zeer beperkt aantal routes overcapaciteit was. Daarbij hun eigen nieuwe model promotend met de naam MADCAP (Mad Capitalists?).

Internet founder Larry Roberts, nu van superrouterfabrikant Caspian Networks, pakte het weer anders aan en presenteerde in augustus samen met de Merill Lynch-medewerkers een studie naar het bandbreedtegebruik bij de grote Amerikaanse ISP's. Alle commentaren hadden echter als conclusie dat de vraaguitval tijdelijk was, veelal lokaal van betekenis en dat er nu al weer links tussen steden vollopen, waardoor er binnenkort weer fors uitgebreid moet worden.

De analist van Merill Lynch maakte de dag na de presentatie met Roberts een retirade. In plaats van 2,7% vulling was er nu 6,4% gevuld met verkeer om daarna stug vol te houden dat er veel te veel glasvezel was gelegd. En dat allemaal op basis van de statistische cijfers van de FCC (d.w.z. van de afdeling van Douglas Galbi) die zelf op basis van die gegevens al had geconstateerd dat er helemaal geen sprake was geweest van een explosieve groei in de aanleg van glasvezelkilometers.

Kortom, hier wordt ontzettend gegoocheld door analisten om klaarblijkelijk hun punt te maken, terwijl er op basis van de productiestatistieken voor de netwerken niets bijzonders aan de hand is. De analistenbureaus zijn klaarblijkelijk volgestroomd met juniors, die vers uit de universitaire schoolbanken zijn gekomen en die nog nooit een tijdelijke terugval in een cyclische groei-industrie hebben gezien.

Elke manager operations had hen kunnen uitleggen dat overcapaciteit in lege buizen en onbelichte vezels een probaat middel is om technologische ontwikkelrisico's in de apparatuur te verminderen en levertijden te kunnen garanderen, omdat je niet ieder jaar op stel en sprong de route opnieuw kunt gaan graven en ook de fabrikanten wel eens een jaartje later dan oorspronkelijk aangekondigd met betere apparatuur zonder kinderziektes uit de fabriek komen. Dat is niet fijn als je in dat jaar nu net een verviervoudiging van de capaciteit moet opvangen in plaats van een verdubbeling.

Het feit dat financiële markten de vele telecommunicatie- en internet-bedrijven eerst overgewaardeerd hebben en nu (vooral de telecom) onderwaarderen heeft dus niet veel met de realiteit van de daadwerkelijke vraag naar internetcapaciteit uit te staan. Tegen collectieve zinsbegoocheling zijn nuchtere cijfers maar moeilijk bestand. Men wilde het te graag geloven en nu moeten we klaarblijkelijk ook in doom-and-gloom over deze industriesector geloven, opgedist door dezelfde groep analisten.

Dat er ook diverse managers in de industrie zijn geweest die in de internet-sprookjes zijn gaan geloven die ze zelf vertelden aan hun toen nog gulle financiers is pijnlijker.

Harde data als de verkeersstatistieken van de Internet Exchanges en ook de internationale statistieken van Telegeography maken gelukkig duidelijk dat er absoluut geen sprake is van vraaguitval naar internet-capaciteit.

Ook de meest recente VS-statistieken van over ADSL-toegang (Telechoice) en kabelmodems (Kinetic Strategies) bieden een nuchtere blik op nog steeds groeiende vraag. In de VS kwamen er in het tweede kwartaal ongeveer 1,25 miljoen ADSL-aansluitingen en kabelmodems bij. Nederland is qua penetratie van ADSL en kabelmodems al vergelijkbaar met de VS.

Misschien kan de prognose van aanbod- en vraag naar internet-bandbreedte van Peter Sevcik de internetindustrie iets meer opfleuren. Hij verwacht in 2002 een vergelijkbare verkeersboom als in 1995 optrad met de verschijning van Netscape. De combinatie die dat komend jaar zou veroorzaken is er een van aansprekende multimediale applicaties (entertainment) en een voldoende hoge penetratiegraad van ADSL- en kabelmodemtoegang tot internet (de 10% penetratie van de huishoudens wordt eind dit jaar in Nederland gepasseerd) om die omvangrijkere bestanden te verzenden en ontvangen.

Zowel telecommunicatie- als internet-verkeer wordt, zoals uit de statistieken blijkt, niet gekenmerkt door vraaguitval. Daarmee verschilt zij als sector wezenlijk van de dotcom's (concept op zoek naar klant en markt) of sinds 11 september de luchtvaart (echte vraaguitval). Het negatieve sentiment in de financiële wereld is echter ongerechtvaardigd doordat men elkaar weer in de pers nakakelt.

Het feit dat er wat lege plastic buizen en een aantal onbelichte vezels in de bodem liggen is minder relevant, die kosten geen energie en amper onderhoud. Het draait om de financiering van die eigendommen, daar zitten nu veel bedrijven scheef. Mits je goed gefinancierd bent, kun je best wachten tot het bij de volgende applicatie-boom weer een jaar lang Eeuwig September wordt.

Hendrik Rood



13:14 03 nov


  Jos Birken - Personal Hell-ectronics II
Daily Planet naar de beurs 16:10 do
Politie-inval bij Vivendi 15:49 do
Beperkte angst filmindustrie voor DVD-recorder 15:42 do
ICT-directeuren vaker RSI 15:29 do
FBI zoekt misdadigers met Lycos 09:11 do
Weer noviteiten Google 12:31 wo
Lek in Microsoft VM 16:04 do
Verbeterde Linux-drivers Nvdia 14:49 do
'Traditionele' banner is doodverklaard 14:06 do
2003: spam haalt e-mail in 12:07 do
TheOpenCD komt met eerste oplage 11:03 do
Essent-internet via Gronings internetknooppunt 10:28 do
Nieuwe tegenvaller SonyEricsson 11:48 do
Problemen NTT met FOMA 10:48 do
Dutchtone met GPRS-diensten 12:00 wo
KPN vindt DoCoMo toch nog lief 10:14 wo
Nokia neer door goedkope mobieltjes 15:10 di
Telecombedrijven contra 0900-fraude  10:37 di
'Philips passeert Sony in Nederland' 15:55 do
Internetverkopen overtroeven winkelverkopen 10:40 do
MaxFoodmarket: laatste kans niet gehad 15:14 wo
Boeven hengelen naar eBay creditcards 14:49 wo
Duitse e-commerce stagneert 13:10 wo
Ook bemiddelingskosten bij Travelocity  15:14 di
Afgelopen week kregen we vrij heftige reacties op een artikel over een gebrekkige organisatie van een helpdesk. Wat zijn uw ervaringen?
Ik word altijd zo goed mogelijk geholpen
Het is nu eenmaal moeilijk met IT en telecom
Ze willen graag helpen, maar mogen te weinig
Ik merk vaak onverschilligheid/onwetendheid
Geen van deze antwoorden, want